Қазақстанға шетелден келетін сүт 20 пайыз арзан. Оған не себеп

Қазақстанда шикі сүттің құны көршілерге қарағанда орта есеппен 20 пайыз жоғары. Бұның басты себебі жолға қойылған өңдеу өнеркәсібі мен шикізаттың арзандығы, деп мәлімдеді отандық сүт өндіруші зауыттың басшысы Андрей Гриценко. 

Кәсіпорын иесінің айтуынша, импорттық сүт өнімдерінің Қазақстанда отандық сүт өнімдеріне қарағанда арзанырақ болуының бірнеше себебі бар. Біріншіден, шетелдік бәсекелестерде дамыған азық-түлік өнеркәсібі бар, оның негізі көп жыл бұрын қаланған: заманауи фермерлік шаруашылық, арзанырақ жем-шөп қорынан бастап, селекцияға және қуатты қайта өңдеу кәсіпорындарына дейін. Нәтижесінде Қазақстанда шикі сүттің құны көршілерге қарағанда орта есеппен 20 пайыз жоғары. 

Екіншіден, бұл елдердің өңдеушілері ірі мемлекеттік субсидиялар мен жеңілдікті несиелер, соның ішінде өндіріс құрылысын мемлекеттік қолдау және экспортқа шығу арқылы қолжетімді қаржыландыруға ие. Бұл шаралар көрші елдерге ішкі нарықты қамтамасыз етуге және экспортқа белсенді шығуға мүмкіндік береді. 

Оқи отырыңыз: Қазақстанда сүт өндірісіне жаңа талап қойылады. "Родина" ауылынан фоторепортаж

Несиелер бойынша тым жоғары мөлшерлеме бизнесті дамытуға мүмкіндік бермейді, барлық пайданы қаржы секторы алады және мұндай жағдай мемлекет үшін стратегиялық тұрғыдан тиімді болуы екіталай. Сала ойыншылары атап өткендей, негізгі және айналым қаражаттарын сатып алу үшін несиелеу құны бәсекеге қабілетті деңгейде қалуы керек, ал ағымдағы несиелік мөлшерлемелер тым жоғары – 20% және одан жоғары. Мемлекеттік бюджеттен субсидиялаудан гөрі басым салалар үшін бәсекелестік (ресейлік және беларусьтік банктермен) мөлшерлемені белгілеген дұрыс, деп санайды қайта өңдеушілер.

"Сапалы сүт өндіру көлемінің жылдам өсуі мүмкін емес, сәйкесінше зауытты пайдалануға берілгеннен кейін бірден бар қуатқа жүктеу мүмкін емес. Фермерлер қайта өңдеу зауытының өндірісі іске қосылғаннан кейін ғана дами бастайды. Нарықтық емес несие мөлшерлемелері субсидиялаудың болмауымен бірге өндірістің қалыптасуының осы маңызды кезеңінде зауыттың экономикалық шығындарын жаһандық деңгейде арттырады", – деді Eurasian Milk басшысы Андрей Гриценко.

Азық-түлік өнімінің сапасы үшін шикізаттың сапасы негіз болады. Қазақстанда да осыған байланысты үлкен мәселелер бар. Кәсіпорын мамандары келіп түсетін шикізатқа талдау жүргізе отырып сүт-тауар фермаларынан алынған шикі сүттің 70 пайызға дейін микробиологиялық көрсеткіштер бойынша талаптарға сәйкес келмейтінін айтады. Бұл тек шағын фермаларда емес, тіпті ірі фермаларда да сүттің сапасы өте төмен, деп қынжылды зауыт директоры. Сүттің жоғары өзіндік құнымен бірге бұл қазақстандық өңдеушілерді шетелдік бәсекелестерге қатысты қолайсыз жағдайға тап қылады.

Оқи отырыңыз: Ішетін сүт бір жылда 20 пайыз қымбаттады

"Жемшөп қорының қосымша санитарлық көрсеткіші – сүтте зиянды майқышқылды бактериялардың болуы және олардың жалғыз көзі – сапасыз сүрлем. Фермерлерге ауыспалы егісті әзірлеуге, жем-шөп дақылдарының тұқымын іріктеуге, аудандастыруға және жем-шөп дайындау үшін арнайы техниканы жеткізуге көмек қажет. Фермалар әсіресе егіншіліктің тиімділігін жақсартуды аса қажет етеді, себебі бұл жемнің сапасы мен жеткіліктілігіне, олардың өзіндік құнына тікелей әсер етеді. Сапалы және бәсекеге қабілетті сүт болмаса, сала дамымайды", – деп қосты сүт өндіруші.

Сүт өңдеушілер мал басының сапасын қатаң мемлекеттік бақылау өте қажет екеніне сенімді. Алғашқы кезеңдерде бұл үшін фермерлерді, зоотехниктерді, ветеринарларды, агрономдарды оқытуға көмектесетін тәуелсіз еуропалық институттарды тартуға болады.