Адам қатты психологиялық соққы алғаннан кейін оны ем­деуге, жазуға, біртіндеп ұмытуға белгілі бір шаралар көмектеседі, дейді тектанушы, халықаралық кәсіби родологтар лигасының Азия бойынша вице-президенті Әлия Сағымбаева "Айқын" газетіне берген сұхбатында.

"Мәселен, адам қайтыс болғанда, дауыстап жоқтау айтады, мар­құмның жетісіне, қырқына, жүзіне жиналады. Осылайша, адам ақырындап әлгі соққыдан ес жияды. 20-30-жылдардағы қуғын-сүргін, ашаршылық, кәм­пескелеу кезінде мұның бірде-бірі ескерілген жоқ: дауыстап жоқтау айтуға қорықты. Оған уа­қыт та жоқ, ұрпақты ойлау ке­рек. Осылайша, сана қайғыны өңдей алмай қалды", – дейді Әлия Сағымбаева.

Тектанушының айтуынша, өңделмеген психологиялық соққы бейсанаға түсіп, ДНҚ-да өзгерістер басталады, жаңа нейрондық байланыстар түзіледі.

"Олар қорқыныш, үрей түрінде көрініс табады. "Бай болу қа­уіпті", "Күйеуге шығу қауіпті, күйеуімнен айырылып қалуым мүмкін", "Балалы болу қауіпті, өліп қалуым мүмкін" деген секіл­ді ұстанымдар осылардан келіп шығады", – дейді тектанушы.

Оқи отырыңыз: Карина Абдуллина: Басыма түскен қайғы менің балет жазуыма түрткі болды

Маман ауыр психологиялық жара­қаттың көбіне үшінші ұрпақта оянатынын айтады.

"Бірде маған бір кісі келді. Генограммасын сызып қарасақ, әулетінде анасы жағынан келетін тармақтардың бәрінде дерлік екі әйел алу немесе екі күйеуге тию кездеседі екен. Әрқайсында әртүрлі себеппен, бірақ әйтеуір бәрінде алғашқы неке бұ­зыла берген. Сондайда асықпай отырып, бұл ешқандай да тектің заңдылығы емес екенін, адам өзі қаласа және шындап жұмыс істесе, алғашқы некені сақтап қалуға болатынын түсіндіру ке­рек. Әжеңіз екі рет күйеуге шық­са, оның себебі – соғыс жылдары бала-шағаны асырау қиын болды, сол үшін ер-азаматтың етегінен ұстауға тура келді, бірақ бұл сіздің де міндетті түрде екі рет тұрмыс құратыныңызды білдірмейді. Адамдар осыны түсінгенде ғана бұған дейін өздігінен қайталанып келе жатқан тізбекті үзеді", – дейді Әлия Сағымбаева.